“Uitzoeken waarom je single bent”

Familieopstellingen voor alleenstaanden

Door CARINE DAMEN
Er is altijd een reden waarom iemand alleen blijft. Hoe dat zit en waarin je het moet zoeken, stond centraal in de workshop 'Happy als single?', op de Grote Relatiedag in Rotterdam.

Behalve workshops staan op de Grote Relatiedag in Rotterdam ook veel stands met informatie voor mensen die willen weten hoe ze hun relatie kunnen verbeteren. FOTO MARCO DE SWART De sfeer is zweverig, dat valt niet te ontkennen. Het komt vooral door de gesprekken die Anja Brasser met cursisten voert. ,,Heb je het vermogen te voelen in je hart?'' ,,Mijn hart zit vast.'' ,,Probeer te voelen. Wat heb je ooit besloten, waardoor je hart dichtging?'' ,,Weet ik niet.'' ,,Ga eens voelen…'' ,,Ik wil warmte voelen.'' ,,Ja, want je hart is koud hè?''

We zitten in een kring: Anja Brasser, drie mannelijke en vier vrouwelijke cursisten, AD-relatiecoach Sylvia van der Spek en de verslaggever. Schoenen moesten uit, wat mij nog meer het gevoel geeft dat we hier straks met de billen bloot gaan. Dat voorgevoel was er al, toen ik het programma van de workshops las, die vandaag op de Grote Relatiedag worden gegeven. 'Naar de wortel van relatieproblemen', heet een workshop. Niemand komt hier voor de gezelligheid, zoveel is duidelijk.

Op het voorstelrondje is het direct raak. ,,Ik sta helemaal niet open voor een nieuwe relatie,'' roept Andrea, een grote vrouw van een jaar of 50. ,,Ik ben tien jaar geleden gescheiden, sindsdien willen twee van mijn kinderen me niet meer zien. Mijn ex heeft een nieuwe vrouw die vreselijke verhalen over mij vertelt.'' Andrea huilt hartverscheurend. Ook Peter, een dertiger met een lange, blonde paardenstaart, gooit meteen zijn sores in de groep. ,,Op mijn 10de zorgde ik voor het hele gezin omdat mijn moeder ernstig ziek werd. Sindsdien kies ik altijd vrouwen uit die in de problemen zitten. Ik wil nu eindelijk wel eens een gelijkwaardige relatie.''

De hele kring knikt instemmend. Iedereen zit hier om patronen te doorbreken, op een nieuwe manier naar zichzelf te kijken, te onderzoeken wat hen in de weg staat om een gelukkige relatie op te bouwen. Blind dates, datingsites, speeddaten; ze hebben het allemaal al geprobeerd, maar vruchteloos. ,,Datingsites schrikken mij af,'' zegt Peter. ,,Iedereen stelt van die hoge eisen.'' ,,Het staat mij ook tegen,'' antwoordt Rob, eind 40, met een gezellige buik. ,,Je exploiteert jezelf.'
,,De kern van een gelukkige relatie is: contact houden met jezelf,'' vertelt Anja de kring. ,,Sommige mensen vervloeien met hun partner om niet aanwezig te hoeven zijn. Dat kan met je ouders te maken hebben, die bijvoorbeeld niet met elkaar mochten trouwen. Dit soort onopgeloste zaken uit het verleden spelen vaker mee dan je denkt.

Om te ontdekken of dat ook bij ons het geval is, gaan we 'relatieopstellingen' doen. We verdelen ons in drietallen en krijgen de namen A, B of C. A benoemt B als zijn 'grote hart' en C als het obstakel dat het sluiten van een gelukkige relatie dwarsboomt. Zo zijn B en C als het ware pionnen geworden in zijn innerlijk leven. A mag die twee pionnen nu ook daadwerkelijk door de ruimte verschuiven tot ze een bepaalde plek in de ruimte bezetten, bijvoorbeeld tegenover elkaar. Het is de bedoeling dat de pionnen vervolgens hun mening geven over hun positie en zo A helpen het waarom van zijn levenskeuzes te ontrafelen.

Ik zit bij Andrea in de groep en zij bombardeert mij tot haar obstakelpion. Sterker nog, ze ziet in mij haar zus, die toevallig ook Carine heet en die haar altijd probeerde te overheersen. ,,Zeg: ik ben er ook nog!'' doceert Anja tot Andrea. Andrea herhaalt de zin. En dan: ,,Ik mag er zijn en je moet ophouden mij de wet voor te schrijven!'' Andrea kijkt er streng bij. Ik houd mezelf voor dat het niet persoonlijk bedoeld is, maar dat is best moeilijk.

Na deze oefening doen we een centrale opstelling: met de hele groep behandelen we een probleem van één cursist. Het wordt Hilde (47), een vlotte vrouw van wie je op het eerste gezicht niet zou geloven dat ze single is. Ze wil graag een opstelling doen omdat bij de eerste oefening 'iets bij mij open is gegaan'.

Hilde vertelt altijd relaties met getrouwde mannen te hebben, en wil weten waarom. Ze heeft geen kinderen, maar had ze wel graag gewild. Op haar 20ste onderging ze een abortus. ,,Waar wil je op focussen?'' vraagt Anja. ,,Op het geheimzinnige dat een relatie met een getrouwde man omgeeft,'' antwoordt Hilde. ,,Zo'n relatie mag eigenlijk niet.''

Ze kiest vier deelnemers als haar 'pionnen' uit: cursist Marieke speelt Hilde, Rob belichaamt de relatie met de getrouwde man, Sylvia is Het Geheim en Willem staat voor de man met wie Hilde wel gelukkig wordt. Rob en Sylvia verdringen zich om haar. ,,Ik focus op Hilde, dat vind ik lekker,'' zegt Rob. ,,Ik voel me buitengesloten,'' meldt Sylvia.

,,Er wordt om je gestreden, herken je dat uit je jeugd?'' vraagt Anja aan Hilde, die vanaf een afstandje naar de vier acteurs zit te kijken. Nee, antwoordt Hilde. Sylvia, 'Het Geheim': ,,Als Hilde mij ziet, is de foute man niet meer interessant voor haar. ,,Dat is de oorprong van je geheim,'' zegt Anja. ,,Is er ooit iets gebeurd in je leven dat geheim moest blijven?'' Na lang nadenken schudt Hilde haar hoofd. En dan vraagt Anja: ,,Heb je goed afscheid genomen van je kind, voordat je die abortus onderging?'' Dit blijkt een schot in de roos. Hilde wordt heel verdrietig. ,,Ik vind het heel erg dat ik na die abortus nooit een kind heb gekregen.''

Hilde staat tegenover Sylvia, haar geheim, haar ongeboren kind. ,,Zeg: ik had je graag willen kennen,'' zegt Anja tegen haar. Hilde herhaalt de zin. ,,Ik denk aan je,'' doet Anja voor en Hilde herhaalt weer. Zo neemt ze afscheid. Huilend omarmt Hilde Sylvia. Anja: ,,Je kunt dagelijks onderzoeken hoe je je tot hem verhoudt. Zonder geheim.''

De sessie is afgelopen. We voelen nog even hoe sterk de vloer onder onze voeten is. ,,Bedankt dat jullie met mij in het diepe wilden springen,'' zegt Anja.

Belemmeringen? Sylvia van der Spek, relatiedeskundige van het AD, reageert op de workshop 'Happy als Single?' die onderdeel was van De Grote Relatiedag onlangs in Rotterdam. ,,Het krachtige punt van deze workshop van Anja Brasser is dat deelnemers erachter komen wat hen precies belemmert in het vinden van de juiste partner. Ik vind dat Anja dat goed doet. Ze doceert niet, ze doet een beroep op ieders gevoel en onbewuste. Op deze manier spreken de deelnemers op een andere manier met zichzelf. Heel persoonlijk dus.'' Van der Spek vindt bovendien dat Anja heel effectief te werk ging in deze workshop. ,,Ze heeft ook een prettige stem, dat is heel belangrijk in dit soort sessies.''